OTANTHUS MARITIMUS
   CAMPAÑA DE REINTRODUCIÓN DE  

     Continuamos co seguimento desta planta ameazada a nivel local. Pero novamente temos moitas esperanzas de que poidamos sacala do noso listado de especies que se atopan en situación crítica na nosa comarca. Por que dicimos isto? porque temos observado varios centos de pequenas matiñas, apenas sobrepasan os 5 centímetros de altura, que nos dan moitas esperanzas de que xa non haberá que preocuparse por ela. Veremos se todos estes pes que hai agora en varios puntos da zona de vexetación dunar, ou a maioría deles, se manteñen durante este verán e, de ser así, daremos por recuperada a especie na praia de Camposancos, e non só recuperada, senón multiplicado por máis de dez o número de exemplares con respecto aos que había ata o ano 2000.

 

Actualizado: 21/06/2012

     O censo  de Otanthus maritimus, unha das plantas máis ameazadas da praia de Camposancos, na desembocadura do Miño, deu como resultado a existencia de 19 pes, repartidos do seguinte xeito: 13 exemplares na praia do Puntal e 6 na do Forte. Isto supón un descenso do 27 % de exemplares con respecto ao último censo, efectuado no pasado mes de setembro, polo que acercámonos á cifra crítica que había ata o ano 2001, que era duns 12 exemplares.

     Lembremos que no ano 2009 había preto de medio cento, polo que en dous anos produciuse un notable descenso. As causas foron principalmente naturais, sobre todo debido ás enchentes do río que afectaron moi negativamente á superficie da praia de Camposancos.

 

Actualizado: 10/05/2011

    Esta é unha das especies que está incluída no P.E.S (Plan de Especial Seguimento) desenvolvido por ANABAM, que é o mesmo que dicir que esta especie necesita protección nesta comarca así como un plan de recuperación e conservación. Todos iso estamos a levalo adiante dende esta asociación. Logo de nove anos traballando con ela, lembremos que desaparecera da praia marítimo-fluvial de Camposancos (A Guarda), única do Baixo Miño galego onde habitaba a mesma, conseguimos que un dos pes, plantado no ano 2002, fose adiante, e no 2003 e posteriores, continuamos co proceso ata o 2008. Nese ano 2008, xa empezaron a verse algúns pes nacidos na propia praia, moi probablemente con orixe nas plantas que nos trasladamos ao areal citado.

      Contabamos con sacala do PES a partir deste ano 2010, pois nun reconto feito no inverno pasado chegamos a contabilizar máis de medio cento de exemplares, cifra que era o obxectivo que nos marcamos para optar por esa opción, pois significa que cuadriplicaba con moito o número de exemplares que tiñamos censado de media ata o ano 2001.

     

     No ano 2001 Otanthus maritimus, unha planta que medra en moitas praias, no Baixo Miño estaba presente na praia de Camposancos, sufría un duro golpe por culpa dunha neglixente actuación, desaparecendo da mesma. Tras varios intentos por recuperala, con plantación de milleiros de sementes, ducias de plantóns, etc., o resultado non chegaría ata que uns poucos exemplares dos que foron transplantados, procedentes das veciñas praias do outro lado do Miño, conseguiron sobrevivir. A partir do ano 2003, un ano despois de que algúns dos exemplares plantados continuasen na zona, as expectativas de recuperación da especie aumentaron considerablemente. Ese mesmo ano 2003 realizáronse as últimas plantacións desta especie. Oito anos despois de iniciado o proxecto, comezamos a ver as primeiras plantiñas nacidas na praia de Camposancos.

 

 

 

 

     Foto 1:

Este é o exemplar máis vello de cantos hai na praia de Camposancos. Procede do veciño país, concretamente da praia de Moledo, onde fora recollido o  sábado16 de marzo de 2002 e plantado dous días despois, o luns 18. Vai camiño de cumprir os 9 anos.  Próximo a este exemplar -obsérvese a esquina superior dereita- xa medra outra Otanthus, filla desta.

      Foto 2:

Obsérvese a fotografía inferior e compárase coa fotografía de arriba: trátase da mesma planta  fotografada dous meses despois da súa plantación, tiña o tamaño dun lapis. A de arriba e tal e como se atopa na actualidade.

 

    Foto 3:   

     Un reconto do número de pes deunos unha cantidade de entre 50 e 60 exemplares de Otanthus maritimus na praia de Camposancos, a única do Baixo Miño galego onde aparece esta especie. Aproximadamente o 92 % dos exemplares xa son propios desta praia, o 8 % restante procede das plantacións efectuadas por ANABAM que se levaron a cabo dende finais do 2001 ata o 2003. A inmensa maioría delas non saíron adiante.

 

    Foto 4: 

Otanthus está a medrar nos tramos do Puntal, Muíño, Forte e A Lamiña. Na Armona e Codesal non existe ningún exemplar, por este motivo ANABAM trasladará algún dos plantóns que medran en puntos críticos a estas dúas praias.

 

 

     Na vindeira primavera, levaremos a cabo un censo de exemplares desta especie. Se o número supera o medio centenar, como se pon de manifesto no reconto efectuado a principios deste mesmo mes de outubro, ANABAM podería dar por rematado o Proxecto Otanthus e mesmo sacar do PES (Plan de Especial Seguimento) esta especie ao considerar que a poboación da mesma goza de boa saúde e xa é viable por si mesma. Manteríase a súa catalogación de especie ameazada no Baixo Miño. Lembremos que ata que se produciu a súa desaparición, no ano 2001, o número de exemplares que había en toda a praia non superaba a ducia de individuos e hoxe, como acabamos de ver, practicamente quintuplica o número que había entón.

Actualizado: 15/10/2009
PORTADA          INDICE ESPECIES
Texto e fotos: Agustín Ferreira Lorenzo
 
Última actualización: Setembro, 2018
Neste mes de setembro pasado levamos a cabo un novo censo  (Agustín Ferreira) dos exemplares presentes na praia, véndose unha drástica redución de exemplares con respecto á data anterior. O motivo principal desta redución é triple:

           -Por unha banda, as inundacións habidas na primavera pasada arrasaron con algúns dos exemplares que amosaban un porte xeitoso.

          -En segundo lugar, algúns exemplares cativos (uns transplantados por nós ou colaboradores e outros nacidos no propia lugar onde estaban) acabaron secándose.

          -En terceiro lugar, algúns, os menos dado o lugar no que se atopan a maioría, estragáronse por mor do pisoteo dos usuarios da praia.

      No reconto efectuado nesta ocasión, deixamos fóra aquelas plantiñas que non tiñan suficiente corpo (escaseza de ramaxe  e escaso porte), quedándonos con aqueloutras que presentaban un aspecto bastante bo. O resultado do censo foi o seguinte:

 Praia do Puntal........... 19 exemplares

Praia do Muiño........... 1 exemplar

Praia do Forte...........  6 exemplares

Praia da Lamiña.......  0 exemplares

Praia da Armona......  0 exemplares........ (Con algún exemplar moi cativo)

Praia do caldeiro......  0 exemplares

Praia do Codesal.....  0 exemplares

     Se comparamos estes datos cos rexistrados no mes de xaneiro do pasado ano, véxase máis abaixo o censo, observamos que houbo unha diminución de 18 exemplares, a maioría dos exemplares perdidos foi debido á unha deficiente manipulación (estaban nunhas condicións nada favorables debido a atoparse en zona de uso, non tendo probabilidades de saír adiante no verán), si ben, hai algunha probabilidade de que algún deles aínda poda recuperarse.

       Aínda así, cos resultados anteriores, o número de exemplares duplica aos que había antes do 2001, ano que tomamos como referencia por ser o da actuación de limpeza

 

 

que levou á desaparición desta especie e ano no que decidimos empezar a actuar, non vendo resultados ata sete anos máis tarde.

    Polo anteriormente exposto, dado que non acadamos o medio cento de exemplares na citada praia, seguiremos prestando os máximos coidados e atención a esta especie para garantir a súa presenza nesta marxe do Miño.

Actualizado: 14/10/2010
Foto 1
Foto 2
Foto 3
Foto 4

      No ano 2001 iniciamos na praia de Camposancos, A Guarda, o ProxectoOtanthus coa finalidade de recuperar a planta denominada Otanthus maritimus. É esta unha especie propia dos areais costeiros. Ata o ano 2001, tiñamos censadas na mencionada praia, única da comarca do Baixo Miño na que está presente a mesma,  unha ducia de exemplares, polo que a situación desta especie, a nivel comarcal  era de "situación crítica". Esta situación mudou radicalmente no ano 2001, debido a  unha neglixente actuación na mencionada praia, dando como resultado a desaparición total de Otanthus na mesma. Durante dous anos (parte de 2001 e parte de 2002) tratamos de reintroducir a planta por medio de sementes (procedentes das veciñas praias do outro lado do Miño), pero os resultados foron negativos e non conseguimos que as sementes fosen adiante. Nos anos 2002 e 2003 iniciamos un novo proceso: trouxemos varias decenas de pequenas matiñas das praias portuguesas veciñas, transplantando as mesmas na beira dereita da desembocadura do Miño. Durante estes anos continuamos coa mesma dinámica. Temos que subliñar que as pequenas plantiñas eran collidas en zonas susceptibles de ser pisadas ou destruídas (zonas de paso; de actuación das máquinas de limpeza ou proclives a ser usadas polos bañistas). 

      O censo de Otanthus maritimus na praia de Camposancos, efectuado o pasado 2 de xaneiro, deu un resultado esperanzador para a especie. Contabilizamos un total de 44 matas,  ou sexa, en sete anos cuadriplicamos o número de matas que había ata o ano 2001. A repartición dos exemplares nos distintos tramos da praia é a seguinte:

 

 

O Puntal.............. 12 exempl. (Tres plantados por nós nos anos 2001 e 2003, e nove nados na praia).

O Muíño............... 19 exempl.(Todos eles nados na propia praia).

Forte..................... 9 exempl. (Catro plantados por nós no ano 2007 e cinco nados na praia).

A Lamiña............. 4 exempl.(Plantados por nós no ano 2003).  

Armona................ 0 exempl. 

Caldeiro..............  0 exempl.  

Codesal...............  0 exempl.

     Este éxito débese aos labores de reintrodución, protección e conservación que está desenvolvendo ANABAM a través do Plan de Especial Seguimento que nos permite valuar a situación na que se atopan as distintas especies ameazadas a nivel comarcal e desenvolver plans e proxectos de conservación, como é o caso que nos ocupa.

 

     

11 matiñas de Otanthus foron transplantadas, trasladándoas dunha zona na que a existencia das mesmas estaba ameazaba, por ocupar un área utilizada polos bañistas, a outra zona próxima e máis segura. Aínda quedan por transplantar outros sete exemplares.

 

 

Actualizado: 14/10/2010